Conspiracies for Fun [The greatest conspiracies of all times – Unedited]

This Knol lists conspiracies for fun reading. Everything here is derived mainly from roumors and hearsay rather than bibliography or hard evidence. You can consider everything here as wrong and false. This is meant just for fun reading and good bed-time stories. Anything that looks serious or indeed true, is probably purely coincidental and can be treated as such… Is it? 🙂 Happy reading!!!

VISITORS: Anyone can contribute a good conspiracy!

Feel free to post your own conspiracy in a comment below!!!
> No bibliography or sources required! <

I. Scope

This Knol (article) lists conspiracies for fun, with some little details about each one. Everything written here is derived basically from rumors and hearsay rather than bibliography or hard evidence (although even if it did I wouldn’t tell you if such bibliography or hard evidence could exist, even though many times it does exist as you can see below). You can consider everything here as wrong and false. Anything that looks serious or indeed true, is probably purely coincidental and can be treated as such. (or not? could this *really* be a conspiracy to show true things as false? Hehehe)…

The author (that is me and the readers who contribute) does not claim anything about anything written here, except the wish to help you have fun and a good discussion with friends while enjoying a good meal.

II. Conspiracies

Many conspiracy theories exist. Many conspiracy theories existed in the past. And even more conspiracy theories will exist in the future. Conspiracy theories is what makes the world go around. Conspiracy theories give people something to write about and other people something to read or talk about. But most of all conspiracy theories make us have fun and exercise our fantasy and creativity skills. And unfortunately, sometimes conspiracy theories, no matter how absurd, actually form policies or drive political decisions…

1. Conspiracy of the vaccines

There is no such thing as the “effectiveness of a vaccine”. [1] Pharmaceuticals have invented that term in order to get rich. Any search in Google about the “ineffectiveness” or the “problems” of vaccines will convince you. [2] [3] There are numerous problems with vaccines that have low rate of proved success, but are still produced and used by patients. [4] [5] [6] [7] [8] The infamous founder of the Theory of Evolution, Alfred Russel Wallace, was against the use of vaccines himself. He had founded (with in-depth research of the statistical data in Britain) that the extermination of specific diseases during his century was the result of the better hygiene rules followed and not of the vaccines [1]. Today many vaccines have a success percentage that is not only far off the 100% but even close to less than 50%. If you have a vaccine that has a success rate of 50%, is that a good vaccine or not? If someone gets sick even though he/she was vaccinated, can you really say that the vaccine worked? Can you really be sure that the fact that a percentage of the people vaccinated did not get sick is due to the vaccine? The pharmaceutical companies seem to rule the ground of medical research and the H1N1 fiasco showed that they can even rule the world… [9]

2.Conspiracy of the B2 bomber with anti-gravity devices

The US military bombers B2 use anti-gravity devices which utilize electromagnetic fields in order to nullify the effect of the power Newton first described. The US government has somehow acquired know-how for creating these devices – the most possible way seems to be the contact the government had with aliens. This seems to be the same technology UFOs use. [10] Some even claim that the technology was first developed by the Nazis in WWII and then stolen by the Americans after they won the war.

Sources

3. Conspiracy of the Earth growing!

The Earth is growing at a steady pace. There is no such thing as continent drifting. What we see as continents changing is the mere effect of the fact that our planet accumulates dust from its journey through space and is thus growing and becoming larger every minute we speak.

Sources

4. No Free Energy conspiracy against Tesla et al

Free energy is the holy grail of science. Or is it not? Does company-controlled mainstream science REALLY wish for the people to have free energy? Check out cases like the one of James L. Griggs [1] (use of shock waves and fluids for the production of energy) or Prof. Alexander Chernetski [2] (use physical-vacuum energy or zero-point energy to produce electricity) and you will know that there is no such thing as “free thinking” in our modern capitalistic society.

The most renown case of course is the case of Nikola Tesla. It is known that Tesla had invented a way to transfer electrical energy through Earth (via the soil) in a way that could render the use of electric cable useless. Moreover, the way Tesla invented foe electricity distribution did not include power losses so electricity could in that way be available to all the inhabitants of the planet at minimum costs! The electrical conglomerates have been hiding that truth ever since, in order to keep gaining great profits from their selling of energy at high prices. Tesla also mentioned a strange motor that could move a plane and that would look nothing like any other motor [3]. And you can bet that even though he had a contract to build such an engine, such an engine was never built…

5. Conspiracy of the oil ending

The oil companies want you to believe that the oil is ending and, thus, increase the prices of oil. But the oil has been “ending” for more than 50 years now. [11] For more than 50 years we hear over and over again “valid” scientific theories of the oil ending – but we see no oil ending after all!! Recently some scientists posted papers which claim that oil is constantly and continuously produced in the sub-surface of the planet and that the “oil ending” argument is just a myth. [12] [13] [14]

Who should we believe? Maybe wait until 2500 to see if oil actually ends?

6. Conspiracy of Eugenics on lower classes

Many philosophers and proponents of the theory of Evolution were in favor of Eugenics in the beginning of the 20th century. Julian Huxley, who later became the first president of UNESCO, said that…

“The lowest strata are reproducing too fast. Therefore… they must not have too easy access to relief or hospital treatment lest the removal of the last check on natural selection should make it too easy for children to be produced or to survive; long unemployment should be a ground for sterilisation” [15]

This plan was almost spoiled by Hitler who gave a very “bad name” to eugenics. But that was dealt with by just changing the name: from “eugenics” to “genetics”. So now there is a great coordinated effort to apply eugenics to the lower classes populations via gene control, genetics etc. [16] Everyday we are bombarded with news on how “that gene is responsible for that” or “that gene is the cause of that behavior” so that we get used to the idea of eugenics and genetic control. A good and deep conspiracy…

Eugenics was and is still used by “civilized” countries (see here). And there are many who believe that vaccines in the Third World are a tool for controlling growing population… (see here, here, here and here)

7. The Michelson–Morley experiment

The famous experiment of the two researches which contrubuted so much in the Special Relativity Theory is false. Ether actually exists [17] and science cannot hide it anymore…

Many doubt this experiment’s results. (see here and here) The experiment of Morley DID measure a difference in light’s velocity, which was considered to be an “experimental error” (source). Morley himself was not convinced of his own results, and went on to conduct additional experiments with Dayton Miller. Miller worked on increasingly large experiments. (see here and here) Miller consistently measured a small positive effect that varied with each rotation of the device, the sidereal day and on a yearly basis. His measurements amounted to only 10 km/s instead of the 30 km/s expected from the Earth’s orbital motion alone. He remained convinced this was due to partial entrainment, though he did not attempt a detailed explanation. [18] Michelson experiment – even if we accept it – showed that the detection of a common ether was impossible, NOT that the speed of light is independent than the movement of the source! There are theories which predict ether dragging and they postulate that since the Earth is dragging ether as it moves in space, we cannot detect aether (since we are moving with it). The Many-Minds Relativity theory solves this “problem” by just accepting the logical postulate that each mind has an immaterial aether of its own. In any case there are now many examples of light speed anisotropies (see here for example) and many theories which predict/ accept/ explain such anisotropies (see “Modern searches for Lorentz violation” and “Lorenz violating models“), like theories for quantum gravity for example.

What is more, there are many phenomena which are observed and were speeds greater than that of light are observed – e.g. the EPR paradox, Scharnhorst effect, superluminal motion seen in certain astronomical objects or the galaxies which in some models of the expanding universe are drifting away from each other in much greater speeds than that of light [19].

Why would they want you to believe in the theory of relativity? Maybe because they do not want you to know that signals can travel with a speed greater than that of light, something that would immediatelly imply that we can travel back in time (Godel has proved it after all)…

(could ether be the “dark matter” we have just now “discovered”?)

8. The SETI coverup

The infamous search for extraterrestrial life is nothing more than a hoax. The US government knows there is life outside our planet. The SETI program was continuously looking for analog alien signals (which would require vast amounts of energy just to reach Earth) while they did not conduct any search for digital 0-1 signals (that we even now use). The only goal was to take millions of dollars for “research” while at the same time people were told that “well, we found not aliens – we are alone guys!”… Scientists have already found pulsars, which are deliberately characterized as “unknown radiowaves sources” while their signals are repeated like the ones SETI was supposed to be searching for. That is why the Catholic Church made a weird statement that “all beings even from outside Earth are all creatures of the same God”, in a time when the pulsar research was at its high peak…

9. Nuclear tests, Cancer & Ozone layer cover-up

Governments try to convince us that it is WE, who destroyed the ozone layer by using our refrigerators and our air conditioning. However this is just to cover-up a very simple but horrifying truth: that the hundreds of surface and atmospheric nuclear tests performed by USA, USSR and China are the ones responsible for the ozone layer disaster! More than 600 nuclear blasts in the atmosphere of Earth, surpass the effects of any possible nuclear war that could happen on the planet! Such vast nuclear energy unleashed without ANY control into the air destroyed our planet (and us). “After 1955 the level of radiocarbon (C-14) in the atmosphere, and thus in living organisms, almost doubled in about 10 years”, Pier Andrea Mandò, head of the Florence division of the INFN, explained in a statement. (see here) It is not a coincidence that the “Ozone layer disaster” was “suddenly discovered” after the surface nuclear tests were banned… And after that cancer was “suddenly” starting taking its toll on human lives…

10. The UFO conspiracy

Astronaut Edgar Mitchell said it loud and clear: Aliens have contacted humans several times but governments have hidden the truth for 60 years, the sixth man to walk on the moon has claimed. Apollo 14 astronaut Dr Edgar Mitchell, said he was aware of many UFO visits to Earth during his career with NASA but each one was covered up. He also said that people knowledgeable about an alleged crash of an alien spaceship in Roswell, N.M., shared the information with him [1, 2, 3, 4].

11. The era of Satan

The times we live in after the Enlightenment are dark times. The era of Satan.

19th century was the era of revolutions against the establishment, part of which was the church. The era of optimism. The era of communism. The era of logic. Nietzsche [Friedrich Wilhelm Nietzsche] wrote that God is dead and everyone cheered. Few people understood that the great thinker wrote that phrase as a sad conclusion [4] and not as a triumphant cry for science, which he hated as much as he hated rationalism (he was the founder of irrationalism after all). For sure the church made mistakes. But the mistakes were due to NOT following the teachings of Jesus and not because it did! Unfortunately, few noticed that and the hordes of barbarians found saw a great opportunity to express their hatred and the “My arm aches, let’s cut the head” mentality prevailed. The City [Κωνσταντινούπολη] has fallen. The barbarians won. Now they were just solidifying their power. [from “Against Enlightenment: The Enlightenment was not light. The Enlightenment is darkness.” article]

The poems of Marx to Satan and the image of Lucifer on the cover of the first Encyclopedia of Diderot, fake occult human sacrifices ceremonies at CERN near an unneeded status of Shiva [1, 2], the way Hollywood promotes satanism and pedophilia [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9] or the easiness with which mainstream media promote satanists (see here for example) clearly show the character of a heavily anti-Christian era. People is the new power. And the new power wants anything old destroyed. Not because it is wrong. But simply because it is old. God and Christ, along with society, are dead. Now the individual (or nature) is the new god…

12. Theory of Relativity is inherently flawed

Yes, I know what you think: There are many lunatics who claim that they have found errors in the Relativity theory of Einstein. But no, this is not the case. There is a basic flaw in the theory of relativity which – despite what most people like to think – is not solved. It is called the ‘Clock Paradox’ (a version of which is the ‘Twins Paradox’) and in summary it goes like this: If Person A is moving at a great speed in relation to Person B, then time moves slower for the person moving (Person A). However and since motion is relevant, Person A will also see Person B as the one moving so – according to his perspective – time for Person B will move slower! Hence, the paradox.

Many people believe that the paradox is solved either by invoking the role of acceleration or by invoking the relativity of simultaneity.

But before we go there, it is very important to understand that all the solutions of the paradox do not actually refer to the ‘pure’ Clocks Paradox but to another convenient version of the paradox called ‘Twins Paradox’. In the Twins Paradox (which is a version of the more ‘pure’ Clocks Paradox mentioned above) we have two identical twins, one of whom makes a journey into space in a high-speed rocket and returns home to find that the twin who remained on Earth has aged more. This result appears puzzling because each twin sees the other twin as moving, and so, each should paradoxically find the other to have aged more slowly.

The acceleration ‘solution’: The solution appears to be the acceleration experienced by the twin who travels in space when he turns back his spaceship to return back to Earth. This acceleration differentiates his journey from the journey of the other twin, who cannot mistakenly believe that he was travelling (since he did not experience such an acceleration). [source]
The relativity of simultaneity ‘solution’: This scenario can be resolved within the standard framework of special relativity: the travelling twin’s trajectory involves two different inertial frames, one for the outbound journey and one for the inbound journey, and so there is no symmetry between the spacetime paths of the two twins. [source]

However neither solution is correct and neither solution (most importantly) solves the initial pure version of the paradox.

Regarding the acceleration solution, this solution does indeed justifies a difference between the two twins due to acceleration, but this difference is on top the time dilation caused due to the constant speed of every twin. So it kind of solves part of the problem, but not the whole problem. [source] That is why the original paradox where two people simply move in relation to one another without any acceleration is basically untouched by this ‘solution’ which offers nothing more than a cover-up of the main issue here. What is more this solution is also useless in another version of the Twins Paradox which has the two twins using two spaceships travelling at opposite directions! In this case both twins will experience the same acceleration at the turning point of their travel in order to return to Earth, so there will be absolutely no way of differentiating one from another and, thus, decide which one aged less. [source]

As far as the relativity of simultaneity is concerned, this solution claims to solve the problem by claiming that the path of the travelling twin will be different than the path followed by the staying-at-Earth twin. These two different paths can then explain the difference in time lapse, but there are some major problems here as well. First of all, how do you know which path belongs to which twin?! Both twins could argue that they are the stationary ones and the other twin is moving! [source] What is more, the solution again does not answer the pure Clocks Paradox which involves no ‘turning around’ but just two people moving in relation to one another.

To the above one could add many other objections to the interpretation of Relativity Theory: If the notion of ‘time’ in the theory is the notion of time showing on a clock [source], if perhaps the Many Worlds interpretation could be used, if adding Earth as a reference point to the paradox is valid [source] and so on and so forth [another example of relative discussions can be found here]

However what is important is that the Clocks’ Paradox is not solved at all. The Theory of Relativity claims that time is relative and yet, based on this paradox, we are forced to revisit what we think we learnt for time based on that theory…

13. Geo-engineering

USA’s secret agencies have undertaken a great project to geo-engineer the planet in order to fight global warming. (and perhaps assist their own goals of global control by altering the ionosphere in ways that support their plans) Watch CIA Director John Brennan discussing Stratospheric Aerosol Injection (SAI), a.k.a. “Chemtrails” at the CFR here.

Other Small Conspiracies

1. The dark side: NASA’s Grail gravity twin satellites slammed deliberately into the dark side of the Moon after their fuel was depleted. [source] This is not the first time NASA sends a spacecraft to crash on the dark side of the moon. The Lunar Orbiter 2, which took the infamous photo of the century, also had the same fate… [source] Why crash in the dark side where no one will be able to see it? What kind of weird science is that?!?

2. The Majorana fermion: One of the biggest discoveries of 2012 was the discovery of the mysterious Majorana fermion, which was detected in a nanowire according to Dutch nanoscientist Leo Kouwenhoven. These fermions are in the verge of matter and anti-matter: they are the anti-particles of them selves. They are as mysterious as the physicist who predicted their existence: Majorana disappeared during a boat trip leaving no trace at 1938… Was the fact that he discovered the essence of One [source] that got him?

3. Ice lakes: Two attempts to drill down to under-the-ice lakes in Antarctica (lake Vostok and lake Ellsworth) have been cancelled due to weird accidents. [source] The mysterious lakes, which have been isolated for millions of years, have secrets which they do not want to be revealed…

4. The meat conspiracy: Scientists have been making some funny claims that humans could be engineered to be allergic to meat, so that we need less food and resources in general as a planet in the future. [source] After a while, scientists started “discovering” some bugs causing humans an allergy to… meat! [source] Do you believe in coincidences? [Bonus: Check out here for another related “conspiracy” – The insect eating]

III. Conclusion

There is no conclusion! Conspiracies are true… errrr, I meant fun! 🙂
Hope you enjoyed them and hope you contribute some more on your own!!!
The truth is “out there”, hmmm… I meant “in here”~!!!!

References

About Free Will – Σχετικά με την Ελεύθερη Βούληση

This knol deals with the problem of Free Will [english].
Αυτό το άρθρο πραγματεύεται το πρόβλημα της Ελεύθερης Βούλησης [Greek].

Introduction to the problem of free will

One of the main problems that have troubled philosophers after the discovery of the notion of “physical laws” is the questions of whether we have that thing that is called “free will” or not. In this article I attempt to clarify what great philosophers thoughts about the subject were and present some of my own ideas on it.

When we say that we have “free will” we mean that we somehow decide on our own on what to do and that we do not behave because something else made us behave like that. However from the time that science started discovering physical laws in the universe, a big question came to being: if everything in the universe behaves according to physical laws, then so does our mind. So are our thoughts and behaviour already determined by those physical laws? Are we really masters of our selfs or we just have the illusion of being free to decide?

The implications of free will’s existence

Science tells us that if we know the initial conditions and the physical laws governing a system, then we can predict its future behavior. Thus, if we know the initial conditions of our universe and all the physical laws that apply to its components, then we can predict everything that happens in it including the human behavior. Even in the quantum mechanics world of statistics, prediction is still there. Saying that there is a 60% possibility for A to happen and 40% for B to happen, is still a prediction (although there are many objections of whether the statistical results of quantum mechanics are a result of an inherent limitation of the universe or of an inherent limitation of our science). So is everything we do pre-determined? Or do we have a free will? If science predicts that a system, for example our brain, will behave in way A with a possibility of 98% and in way B with a possibility of 2% the question that arises is: can we behave in way C if we wish to do so?

Much of Arthur Schopenhauer’s writing is focused on the notion of will and its relation to freedom.

Is Hitler guilty for killing so many people or not since it was predetermined that he would do such a thing? We like to believe the first. Everybody likes to think that we are beings that decide for themselves. Everybody likes to think that we do have free will. That is why we feel responsible for our actions and we punish other people for their mistakes: it is because they are “their” mistakes and not the result of some physical processes in their brain upon which we have no power at all! Everybody is responsible for his actions because they are the result of his own free will! However it is impossible to prove that in the context of our current knowledge. Atheists like to think that they have thought that God does not exist on their own and not because it was pre-defined to do so. Skeptics tend to believe that they are skeptics because they thought it through and not because some initial conditions and laws made them to think that way.

Few people have thought about the implications of the existence of “free will”. In a fully “materialistic” (materialism is a dogma believed by many scientists today, who forget that noone has proved or shown that only matter exists in the cosmos) world of universal and absolute physical laws that define everything there is no room for free will (this is not the same as Carl Jung’s unconscious, which sometimes dictates the conscious actions: even in this case free will exists). The only way to justify the existence of free will is to base that existence on “something” that does not follow the physical laws as modern physics thinks of them (which are the ones which make everything predictable in the universe). The foundations of free will must be set on “something” that does not follow the logic “initial conditions” + “physical rules” => predictable behaviour. In that way free will opens the path for the only being that could deviate from the path of the physical laws – God (as a “first cause”)…Maybe our own free will is the result of us being made by God…

I think that the problem of “free will” points directly to the heart of the science and its limits we tend to forget: IF only matter and physical laws exist in the Universe, then given the initial conditions of the cosmos, everything is pre-determined. However everyone of us feels that he/she desides what he does. Our “feeling” of “decision” actually is totally NOT-compatible with the materialistic view of the world that some (not all – see Francis Collins for example) scientists have.

We must know that if we accept dogmatically that only protons and electones exist in the universe, then it is not possible to see anything spiritual in that universe even if it stood in front of our eyes. We should remember that metarialism is a dogma (and an extreme one to be exact) and not a proven case.

Only the acceptance of something like the thing called “spirit” by the ancient philosophers can lead to a free will which can bend the all-powerful natural laws and bypass them. Thus, the dualistic philosophical dogma (it is a dogma again, unfortunately we cannot be sure at this point) seems more well justified than the dogma declaring that nothing else than matter exists in the cosmos.

Greek article

Ο άνθρωπος θεωρεί τον εαυτό του ιδιαίτερο πλάσμα. Ανεξάρτητα του αν πιστεύει κανείς ότι είμαστε κάτι διαφορετικό από τα ζώα ή απλά μια βελτιωμένη έκδοση τους, ο καθένας μας κατανοεί ότι έχουμε κάτι “ανώτερο”. Το βασικότερο στοιχείο που καθορίζει αυτή την εντύπωση είναι η λεγόμενη “ελεύθερη βούληση” που διαθέτουμε. Όλοι μας συμπεριφερόμαστε όπως εμείς θέλουμε και όχι όπως ο “Θεός” ή κάτι “άλλο” θέλει αυτό. Πιστεύουμε ότι δεν είμαστε μαριονέτες, αλλά ανεξάρτητα όντα με τη δική τους ανεξάρτηση θέληση. Κατά πόσο είναι αλήθεια αυτό; Έχουμε πράγματι δική μας θέληση;

Η βασική αντίρρηση στην ύπαρξη ελεύθερης βούλησης είναι η ίδια η επιστήμη. Στόχος της επιστήμης είναι η ανακάλυψη των φυσικών νόμων που ισχύουν στο σύμπαν. Αν γνωρίζεις την αρχική κατάσταση ενός συστήματος και τους νόμους που ισχύουν σε αυτό, τότε μπορείς να προβλέψεις το μέλλον του συστήματος. Η “πρόβλεψη” μέσω της επιστήμης της κίνησης των πλανητών ή της πορείας μιας σφαίρας που βλήθηκε από ένα όπλο, θέτει ένα πρόβλημα που πολλοί μας προτιμούμε να παραβλέπουμε: αφού και εμείς ανήκουμε στο φυσικό σύστημα του σύμπαντος και υπακούμε στους φυσικούς νόμους, μήπως όλα όσα κάνουμε είναι ήδη προκαθορισμένα; Αν κάποιος γνωρίζει όλες τις αρχικές συνθήκες του σύμπαντος κόσμου και όλους τους νόμους που διέπουν την κίνηση κάθε σωματιδίου ή κύματος μέσα σε αυτό, θα μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια το μέλλον του; Η επιστήμη μας αυτό λέει. Η λογική πάνω στην οποία έχουμε χτίσει την επιστήμη μας αυτό λέει. Μπορεί να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι “αποφασίζουμε”, αλλά στην ουσία απλά βιώνουμε αυτό που ήδη έχει προκαθοριστεί από τις αρχικές συνθήκες του σύμπαντος και τους φυσικούς του νόμους. Πόσο αλήθεια μπορεί να είναι ένα τέτοιο σενάριο;

Αν κανείς εξετάσει το ζήτημα με καθαρά επιστημονικά εργαλεία, δεν μπορεί παρά να παραδεχθεί ότι η μοίρα μας είναι προκαθορισμένη. Δεν μπορούμε να θεωρούμε ότι η επιστήμη μας δίνει τη δυνατότητα να προβλέπουμε τα πάντα αν γνωρίζουμε τις αρχικές συνθήκες και τους εφαρμοζόμενους νόμους, αλλά όχι την ανθρώπινη συμπεριφορά. Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι όλα είναι προβλέψιμα, αλλά όχι η κίνηση των μορίων και ατόμων στο ανθρώπινο σώμα και εγκέφαλο. Αν υπάρχουν καθολικοί φυσικοί νόμοι, τότε αυτοί θα ισχύουν και για τα ανθρώπινα πρωτόνια και ηλεκτρόνια. Ακόμα και η κβαντική στατιστική πιθανότητα του να βρεθεί ένα σωματίδιο σε ένα σημείο με πιθανότητα 40% και σε ένα άλλο σημείο με πιθανότητα 60% είναι πρόβλεψη. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούμε να προβλέψουμε και τι πιθανότητες έχουμε να πούμε “γειά σου” αντί για “τι κάνεις;” ένα πρωινό και μάλιστα με ακρίβεια δεκαδικού; Ή μήπως να προβλέψουμε τι πιθανότητες υπάρχουν να χωρίσουμε τη γυναίκα μας μετά από έναν έντονο τσακωμό; Η κβαντομηχανική έβαλε ένα όριο στο κατά πόσο μπορούμε πράγματι να προβλέψουμε με ακρίβεια τη θέση και την ταχύτητα ενός σωματιδίου, αλλά χωρίς να θίγει στο ελάχιστο το αξίωμα της ύπαρξης γενικών (καθολικών) φυσικών νόμων που είναι τελικά κατανοήσιμοι από τον άνθρωπο οι οποίοι βοηθούν στην πρόβλεψη της μελλοντικής συμπεριφοράς ενός συστήματος. Επιπλέον πρέπει να θυμόμαστε ότι ακόμα δεν έχει διαφαφηνιστεί το τι ακριβώς σημαίνει η στατιστική “αβεβαιότητα” που εισάγει η κβαντομηχανική – αν αυτή συνδέεται με μια εγγενή αδυναμία της επιστήμης όπως εμείς την έχουμε θεμελιώσει ή αν έχει σχέση με μια αδυναμία που υπάρχει εγγενώς στο σύμπαν. Και τι σημαίνει όμως ότι υπάρχει μια αδυναμία να προβλέψουμε ακριβώς τη θέση ενός σωματιδίου εξαιτίας μιας ατέλειας της αντίληψης μας για τον κόσμο; Σημαίνει μήπως ότι αν με κάποιον τρόπο αυτή η ατέλεια αρθεί, θα μπορέσουμε να κάνουμε ακριβή πρόβλεψη χωρίς πιθανοτικές παραμέτρους;
Η ουσία είναι ότι κάθε έκφανση της επιστήμης (ακόμα και η στατιστική κβαντομηχανική) αναφέρεται σε συστήματα τα οποία μπορούμε να αναλύσουμε για να βγάλουμε συμπεράσματα για τη μελλοντική τους συμπεριφορά. Με άλλα λόγια κάθε έκφανση της επιστήμης σήμερα μας λέει ότι θεωρητικά θα μπορούσαμε να βγάλουμε συμπεράσματα πρόβλεψης και για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ανεξάρτητα τους είδους της γραφής (δεκαδικοί, ποσοστά, άρρητοι αριθμοί), η ουσία είναι πως η μοίρα μας είναι γραμμένη κάπου και απλά περιμένει να τη διαβάσουμε…

Το ερώτημα λοιπόν είναι: αν το μέλλον ενός φυσικού συστήματος όπως το σύμπαν (ή ο ανθρώπινος εγκέφαλος) είναι προκαθορισμένο, υπάρχει χώρος για αυτό που αποκαλούμε “ελεύθερη βούληση”; Αν είναι προκαθορισμένο ότι υπάρχει πιθανότητα κατά 98% να κάνουμε το Α και κατά 2% να κάνουμε το Β, μπορούμε εμείς τη στιγμή που θα έρθει η ώρα να δράσουμε να “αποφασίσουμε” να κάνουμε το Γ; Τα όσα ανέφερα παραπάνω δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για ελεύθερη βούληση. Είναι ανόητο το να πιστεύουμε πως η επιστήμη μπορεί να μας αποκαλύψει την αλήθεια για τα πάντα (άρα και να κάνει προβλέψεις), αλλά πως η ανθρώπινη συμπεριφορά θα μένει πάντα εκτός πεδίου έρευνας της λόγω της “ελεύθερης βούλησης”. Και όμως σχεδόν όλοι μας πιστεύουμε ότι έχουμε ελεύθερη βούληση. Θεωρούμε ότι οι πράξεις μας είναι δικές μας και όχι απλά το αποτέλεσμα φυσικών διεργασιών στον εγκέφαλο μας πάνω στις οποίες δεν έχουμε καμία εξουσία. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος για τον οποίο τιμωρούμε τους άλλους για τα λάθη τους: γιατί είναι “δικά τους” λάθη και όχι κάτι προκαθορισμένο. Πως όμως όλοι μας έχουμε αυτή την “ψευδαίσθηση”; Γιατί έχουμε αυτή την “ψευδαίσθηση”; Με τα δεδομένα τα οποία έχουμε αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να αποφανθούμε οριστικά για το αν η ελεύθερη βούληση είναι μια πραγματικότητα ή μια ψευδαίσθηση. Από τη στιγμή που δεν έχουμε ακόμα κατανοήσει πως λειτουργεί ο ιός της γρίππης, είναι αλαζονικό να πιστεύουμε ότι μπορούμε να μιλάμε για το αν υπάρχει ή όχι ελεύθερη βούληση. Η τελική ετυμηγορία αποτελεί αυτή τη χρονική στιγμή θέμα πίστης. Το περίεργο όμως είναι ότι στο θέμα αυτό όλοι σχεδόν οι άνθρωποι συμφωνούν – άθεοι, αγνωστικιστές και θεϊστές το ίδιο. Τι δημιουργεί αυτή τη συμφωνία;

Αυτά που γράφω αυτή τη στιγμή έχουν προκαθοριστεί; Ή ξαφνικά “αποφάσισα” να τα γράψω; Θέλω να πιστεύω το δεύτερο. Όταν κάποιος φονεύει κάποιον άλλον το κάνει επειδή το αποφάσισε ή επειδή ήταν προκαθορισμένο από πριν να τον σκοτώσει; Ο Χίτλερ φταίει που σκότωσε τόσους ανθρώπους ή δεν φταίει επειδή ήταν προκαθορισμένο από το σύμπαν να το κάνει; Η ποινική μας δικαιοσύνει πιστεύει το πρώτο. Κάποιος είναι άθεος επειδή έτσι είναι προκαθορισμένο να σκέφτεται ή επειδή έτσι αποφάσισε με το δικό του μυαλό να σκέφτεται; Οι άθεοι θέλουν να πιστεύουν το δεύτερο. Κάποιος συγγραφέας δημιουργεί ένα αριστούργημα που σκέφτηκε ή απλά καταγράφει σε ένα χαρτί σκέψεις στο μυαλό του ήδη καθορισμένες από την πρώτη στιγμή δημιουργίας του σύμπαντος; Όλοι μας που τον διαβάζουμε θέλουμε να πιστεύουμε το πρώτο. Κάποιος είναι ορθολογιστής επειδή είναι η μοίρα του να σκέφτεται έτσι ή επειδή έτσι σκέφτηκε ο ίδιος; Θέλει να πιστεύει το δεύτερο…
Ο καθένας είναι ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ για τις πράξεις του ακριβώς επειδή αυτές είναι το αποτέλεσμα της ελεύθερης του βούλησης. Στο κρίσιμο ερώτημα του αν υπάρχει ελεύθερη βούληση, όλοι οι άνθρωποι απαντάνε με μια φωνή “ναι”! Έτσι πιστεύουμε. Δύσκολα όμως το αποδεικνύουμε…

Αυτό που λίγοι όμως έχουν αναρρωτηθεί είναι το ποιες είναι οι επιπτώσεις της ύπαρξης τελικά “ελεύθερης βούλησης”. Σε ένα σύμπαν όπου όλα καθορίζονται από καθολικούς φυσικούς νόμους, η ελεύθερη βούληση δεν μπορεί να υπάρχει. Για να υπάρξει πρέπει να αρύεται την ίδια της την ύπαρξη από κάτι “εκτός” του σύμπαντος κόσμου, από κάτι που δεν ανήκει στο σύστημα του κόσμου τούτου και κατά συνέπεια δεν υπακούει στη λογική “αρχικές συνθήκες + φυσικοί νόμοι => καθορισμός μελλοντικής συμπεριφοράς”. Για να υπάρξει “ελεύθερη βούληση” πρέπει να υπάρχει κάτι που δεν υπακούει στους φυσικούς νόμους που κάνουν τα πάντα προβλέψιμα. Η ύπαρξη της ελεύθερης βούλησης ανοίγει το δρόμο για την παραδοχή της ύπαρξης αυτού που συχνά αποκαλείται “Θεός”…Ίσως η ελεύθερη βούληση του καθενός μας να είναι αποτέλεσμα του ότι έχουμε φτιαχτεί καθ’ εικόνα και κατ’ ομοίωση Του…

Αν λοιπόν στο σύμπαν υπάρχουν μόνο φυσικοί νόμοι και ύλη που υπακούει σε αυτούς, τότε δεν υπάρχει “ελεύθερη βούληση”. Ωστόσο η αίσθηση μας είναι ότι εμείς αποφασίζουμε για αυτό που κάνουμε. Η λύση του αινίγματος πρέπει να αναζητηθεί στο δόγμα του υλισμού το οποίο διαπνέει πολλούς (όχι όλους) επιστήμονες σήμερα. Και πρέπει να θυμόμαστε ότι ο υλισμός είναι δόγμα και όχι αποδεδειγμένη υπόθεση…

Modern Platonic Dialogue I: A theist, an atheist and an agnostic talking…

The purpose of this article is to show to everyone that live dialogue is the best way to understand the world and come closer to the one truth: that you cannot prove anything beyond the shadow of a doubt and that the only thing you can be certain of is that you think as Descartes once said…Live dialogues are here to demonstrate the magnificent complexity of human mind…

Religion-Science Philosophy articles series

What Modern Platonic Dialogues are

Modern Platonic Dialogues (MPD) is an idea that attempts to revive the noble art of dialogue that Socrates and Plato exercised 2,500 years ago in the Agora in Athens, Greece. The aim is to present all different views for currently controversial issues via online dialogues in which everyone can participate.

Plato

Having a “live” dialogue can be much more productive and efficient than someone just writting an article with his/her views on a subject. Not all people agree on everything, not all people have the same “logic”. The point is not to try to persuade others that we have the correct logic, but to understand that our fellow-human arguments may be as “logical” as ours.

How to participate in an MPD

All Modern Platonic Dialogues are open via the Moderated Collaboration model. You can all send me your comments for a new dialogue! Comments are also welcomed in this page!

List of Modern Platonic Dialogues

The idea of MPD is new and dialogues are expected to increase in number exponentially in the ofllowing years. Please keep coming to this page for updates on what topics are currently under discusion. The Platonic dialogues that currently exist are listed in the following catalogue:

1. Modern Platonic Dialogue I: A theist, an atheist and an agnostic talking…

2. Modern Platonic Dialogue II: A mathematician and a knowledge anarchist talking… (in progress)

Modern Platonic Dialogue I – An agnostic, an atheist and a theist

Below stands a dialogue between an agnostic man, an atheist man and a woman who believes in God. All of these people believe in “something” or believe that they don’t have to believe in “anything”. Does any of them have evidence to support his/her view? Does modern scientific data show the way to the truth in favour of any one of them? Whose “logic” is more “valid”?

Agnostic – Why do you believe in God?

Theist – I believe that something more than stones and dirt exists in the universe.

Atheist – But that’s silly! I “believe” means nothing to me! Why don’t you also believe that hand-reading can reveal your future?

Theist – What do you mean?

Agnostic – It’s simple! Why don’t you believe in anything else like mumbo-jumbo vooodoo magic but you choose to believe in something so weird as “God”?

Th – I have my reasons…

Ath – You mean beyond simple faith?

Ag – What reasons could that be? We all know that you cannot prove that God exists.

Th – You probably don’t know Godel.

Ath – Who is Godel?

Th – Someone who proved that the perfect being we call “God” exists by using modal logic.

Ag – I’ve heard that “proof”. It’s all based on the wrong axioms. Godel started in the wrong way.

Th – But you do believe in mathematics.

Ath – What does that have to do with God?

Th – You complain that Gödel used the axioms he wanted. Isn’t that what we do in all mathematics?

Ag – Yes, but that is different.

Th – Different how?

Ag – Mathematics work in real life. We can see they are true.

Th – That seems to be case, until someone realizes the process we follow to make them work. We see things happen and then formulate the mathematics to explain these phenomena. Mathematics work because we have made them to work. They just describe things we see. They are not “true” in their own sense. At least not so true as the table we see in front of us…

Ath – That’s ridiculous! We can prove things with mathematics!

Th – Based on the theorems you chose and on the logic you know. What if you chose different axioms?

Ag – Then you would have something like the non-Euclidian geometries.

Ath – Yes. And we know that these geometries work!

Th – What do you mean by that “work” you keep saying? That when you see one tomato and another tomato the equation 1 + 1 = 2 actually “works”? It just represents what we see! We made it what way! It’s more than logical that it works. We made it to!

Ag – But that means nothing to you?

Th – It means that mathematics are a nice tool to represent and study reality. But it says nothing about how mathematics exist or not. It does not say if they are “real” or not.

Ath – So you doubt that π exists?

Th – I know that a number we cannot write down on paper troubles me.

Ag – We know that number. We know how it can be represented…
Th – …in a great number of ways, I know. But you still cannot write it down on paper. You cannot write it down, as simple as that!

Ag – Number π comes out of many equations.

Th – Equations that you made based on your axioms and your logic.

Ath – These are many kinds of logic?

Th – There is my logic, your logic, his logic…

Ag – Mathematics have only one logic.

Th – And you bet that you know it better than Godel? The greatest logician after Aristotle?

Ath – That means nothing. He could be wrong.

Th – Correct. So could you.

Ag – But what is more un-logical than believing in something you don’t see?

Th – Ask a nuclear physicist for that…

Ath – Hey! What does all that have to do with God?

Th – I just want to show to you that you argue against Godel proof of God’s existence but you don’t apply the same level and depth of criticism to other things you take for granted.

Ath – It’s maybe all other things we take for granted are things we can see, unlike your God…

Th – So you can see atoms?

Ag – No. But our models based on their existence work.

Th – Very nicely put. And what happens when a new theory replaces the existing one?

Ag – Nothing. Life goes on.

Th – And you wouldn’t be a fool to have believed in something that was finally proven to be wrong?

Ag – That is how science moves forward.

Th – And has science proved that God doesn’t exist?

Ath – No. Neither that it exists.

Th – So?

Ath – So why do you believe in him?

Th – You mean besides the fact that Gödel proved it? I have many other reasons.

Ag – I bet they are not based on logic…

Th – They are “logical” reasons. But not logical in the mathematical sense.

Ag – I remember you implied something like that before. What other kinds of logics exist beyond the pure mathematical logic?

Th – Beyond the mathematical logic that says that a perfect being like God exists? Well…there is also your logic which says it doesn’t.

Ath – “Our” logic?

Th – Yes. And it doesn’t look very “mathematic” to me.

Ag – What do you mean? I use mathematics every day.

Th – That may be the case, but your answer to modal logic is just talk. Not mathematics.

Ag – Arguing against the axioms Godel used is mathematic.

Th – That is mathematic, yes. But the “logic” that tells you which axiom is “correct” and which is not is certainly not mathematic.

Ath – So you say we think irrationally?

Th – No. I am telling you that you have your logic and I have mine.

Ath – And what is the true logic?

Th – I wish I knew. Do you?

Ag – I know that you must have reasons to believe in something so extraordinary as God.

Th – I have reasons.

Ath – Like? Name one.

Th – Many parameters of the universe like the gravitational constant are set to exactly the value required to have a universe able to sustain life. I can hardly believe that this is a result of random or chance.

Ath – But what if it?

Th – But what if it isn’t?

Ag – So you base all your belief in coincidence?

Th – Actually you base your disbelief in the belief that randomness can result in that magnificent tuning of all universe parameters.

Ag – Now you are talking illogically. If you don’t have evidence for something you cannot believe in it.

Th – I observe a fact and I draw a theory to explain it.

Ath – That God has set these parameters?

Th – Yes. Isn’t that a valid scientific proposition for you?

Ath – Of course not.

Th – Why not? Random is better explanation that God?

Ag – At least random doesn’t suggest the existence of things we have not proved they exist.

Th – So π didn’t exist before mathematitians “discovered” it?

Ath – Your point is?

Th – My point is that because your logic – and I stress “your” because Godel’s logic is different – has not yet accepted the existence of something, that doesn’t mean that this thing does not exist.

Ath – But you have to prove that God exists. Not we that he doesn’t.

Th – Why is that? Are there court rules for God issues?

Ag – You know what he means. Don’t play stupid.

Th – I don’t. You say I have to prove my theory and that’s fine. But you don’t say that you have to prove your theory also! The “all came out from nothing” theory, you know…

Ath – So you admit you haven’t proved your theory?

Th – I admit that the existence of these parameters are not “hard”-mathematic logic as Godel’s.

Ath – So you admit that you rely on soft evidence for your belief in God.

Th – Actually I say much more that that. I am saying that all of us are relying on “soft” logic for what we believe. You have your logic, I have mine. We said that before…

Ag – Yes, but we didn’t agree on it.

Ath – So you say that there are two kinds of logic? One mathematic and one…other kind of logic?

Th – I believe so, yes?

Ag – You believe or you know?

Th – Is there a difference?

Ath – So you say there is nothing we actually know? All things we know are just beliefs we have?

Th – We exercise belief in every aspect of our lifes.

Ath – I certainly not do that when I use mathematics. I use specific rules.

Th – But your logic, your non-mathematical “soft” logic, tells you which rules to use. Which axioms to use so as to set the foundations of your mathematical world.

Ath – Axioms are things we actually know they are true.

Th – Like in the case of the Euclidian geometry? I doubt that…

Ag – For someone who is a non-believer, you certainly belive too much though…

Ath – Yes. I agree. You doubt everything but you say that God exists.

Th – I say that “I believe God exists”. There is a huge difference. And I already told you that my belief is supported by my logic also. “Hard” and “soft” logic alike…

Ag – You think that science will someday come to prove or disprove the existence of God?

Th – No I don’t think so. I believe science and religion lie on different realms.

Ag – Then what is all that talk about Godel? Where you playing with us?

Th – I just showed how someone might have different logic than you. I didn’t say that my logic is the same with Godel’s logic. It is of great importance for everyone to trully know that the only thing that’s certain is that we don’t know…

Ag – Εν οίδα ότι ουδέν οίδα, like Socrates said, huh?

Ath – I disagree. I think science and religion try to interpret the same truth and that science will someday answer everything. I wander where would religion stand then?

Th – Where it stands right now. Trying to answer the “why” questions. Science just tries to answer all the “how” questions.

Ag – Why won’t science answer those “why” questions too?

Th – Because science by its nature deals with natural phenomena. The question “why do we exist?” is for sure not a natural phenomenon.

Ath – So you believe in Christ also?

Th – Yes.

Ag – Based on what universe parameters?

Th – Nice one. Actually there are many historical witnesses in favour of my opinion.

Ath – And based on hearsay you believe that someone walked on water?

Th – Do you believe that straight lines are composed of an infinite number of infinatelly small parts?

Ag – That is what mathematics tells us.

Th – But many mathematitians don’t believe in the idea of “infinite”. Did you know that all we can do with the use of infinites in mathematics can be done without them as well?

Ath – So?

Th – So why do you believe in lines with infinite parts?

Ag – And that has something to do with God and Christ?

Th – It has to do with what you believe. I say that all people believe in various things. The only difference is what these things are.

Ath – But the only thing you have about Christ is some people say he existed. A handfull of people!

Th – In most important historical facts we base our knowledge on one or two eye witnesses. Why is the case here dfferent?

Ag – It’s different because not every day you hear about people walking on water…

Th – So if you saw one, you wouldn’t tell your friends?

Ath – I would tell them. But I don’t think I will ever see one.

Th – Suppose your closest friend, a man you know that can be trusted, comes to you and tells you he saw someone walking on water. What then? Would you believe him?

Ag – I would hardly believe him. No. In fact I wouldn’t.

Ath – Me either.

Th – So you have ruled out the possibility of such a fact happening. Even if it does, you will never know even if your are told!

Ath – I think so, yes.

Th – It’s called “trust” and it is based on believing. People exercise that every day. You should try more hard if you want to keep your friends.

Ag – I don’t want friends who lie.

Th – But even if they didn’t lie, you wouldn’t tell the difference!

Ag – So have you seen a donkey flying?

Th – Even if I had, you wouldn’t believe me! But on second thought, you are something even more thatn just that…You are something like an “improved” version of Doubting Thomas. Even if you saw yourself a flying donkey you wouldn’t believe it either!! You would deny it and persuade yourself that there must be a logical explanation for what you saw. And even if you never found that logical explanation, you would still be looking for that explanation and you would never believe that you saw a miracle! You see, it is a dogma in your science that you must follow?

Ag – Science does not have any dogmas!

Th- It has when it claims that everything is made of matter that obeys the natural laws. You have ruled out the possibility of spirit from the beginning! No wander you can’t find it! Even if you see it in front of you, you would simply deny it and try to explain it in your own terms!

Ath – Do you have any proof that spirit exists? Than something else than matter exists?

Th – Do you have evidence for the opposite? That’s what I am telling you, it is a dogma you have chosen to believe as true. If you think that everything is made out of small particles, how can you discover anything else?

Ag – But even if we hadn’t thought of it, wouldn’t we see it when it came to existence?

Th – What do you mean?

Ag – I mean that noone was believing in the existence of gravity before it was discovered by Newton. But nevertheless we “discovered” it when we were mature enough.

Th – So gravity “exists”?

Ath – It seems so, yes. I mean according to the evidence we have so far…

Th – But it almost certain that the theory for gravity will change in the neas future. Scientific theories alsways change, don’t they?

Ag – They do. But what is your point?

Th – My point is that when – because it is certain that someday will happen – the theory of gravity is replaced by a theory for “dark matter” or “dark energy” fields, apples will continue to fall on Earth…

Ag – Because of gravity.

Th – Because period!

Ath – So gravity doesn’t exist?

Th – I am saying that the reality is what is is. Apples fall down on Earth no matter what our theory is. Reality is a completely different thing than science. And the fact that reality exists does not make our scientific theories any more or less valid.

Ag – But science interprets reality.

Th – That’s right. It interprets it.

Ath – Science helps us understand the world.

Th – So the world is understandable? Intelligible as Aristotle might say?

Ag – Yes. And that is the only one “miracle” I can accept…

Th – “Intelligible” means that we can understand it, that we can find the cause behind things happening…

Ath – Yes, so?

Th – So what is the “first cause” of everything?

Ath – Why should there be a first cause?

Th – Because if no first cause exists, then the universe stops being intelligible.

Ag – Aristotle told that.

Th – I didn’t say he didn’t. But what is your answer to that?

Ath – Who says we need to search for a first cause? Couldn’t the universe just exist with no first cause?

Th – But if no first cause exists, then we end up with an infinite series of “causes”…

Ath – So?

Th – …so we end up not knowing the actual “cause”.

[text is in progress as the dialogue continues]

Βυζάντιο – Η Χιλιόχρονη Ελληνική Αυτοκρατορία

Το άρθρο αυτό πραγματεύεται τον πολιτισμό του Βυζαντίου και αναλύει τη σημασία που αυτή η 1,100-χρονη αυτοκρατορία είχε για την πνευματικότητα της Ευρώπης. Περιγράφεται περιληπτικά η πολιτιστική παραγωγή του Βυζαντίου σε διάφορους τομείς και ο συγγραφέας εξηγεί γιατί θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι για τα όσα το Βυζάντιο έχει προσφέρει στον κόσμο.

Σκοπός του Αρθρου

Ο στόχος του παρόντος άρθρου δεν είναι να αναλύσει τα πάντα σχετικά με το Βυζάντιο. Κάτι τέτοιο είναι αδύνατον ακόμα και για τους πλέον ευρυμαθείς βυζαντινολόγους. Ο στόχος μου είναι να καταδείξω με απλά λόγια τη σημασία που είχε το Βυζάντιο στην πνευματική ωρίμανση της Ευρώπης και κατά συνέπεια του κόσμου, μέσω της πολιτιστικής παραγωγής του σε πολλούς τομείς.

Προλογος

Πολλοί αναφέρονται στο Βυζάντιο σαν να ήταν απλά μια ακόμα αυτοκρατορία που ήρθε και πέρασε. Όμως δεν είναι έτσι. Το Βυζάντιο κράτησε και κυριάρχησε πολιτικά, στρατιωτικά και – το κυριότερο – πνευματικά σε όλη σχεδόν την Ευρώπη για 1,100 χρόνια – ήτοι δέκα φορές περισσότερο από κάθε άλλη κυρίαρχη αυτοκρατορία που πέρασε ποτέ από αυτόν τον πλανήτη. Αξίζει λοιπόν να της δώσει κανείς περισσότερη σημασία. Όταν οι ιστορικοί διεθνώς γράφουν μονογραφίες για κράτη ή αυτοκρατορίες που διήρκησαν 100 ή 200 χρόνια, είναι τουλάχιστον περίεργο το ότι το Βυζάντιο για μερικούς δεν χρίζει μεγάλης ανάλυσης. Αυτή η εκ πρώτης όψεως περίεργη στάση τις περισσότερες φορές εξηγείται πλήρως από τα αντιθρησκευτικά συναισθήματα των ιστορικών ή από τα ανθελληνικά αισθήματα των δυτικών ιστοριογράφων.

1. Η φύση του Βυζαντίου

Το Βυζάντιο αποτέλεσε ένα κέντρο πνευματικής αναζήτησης το οποίο ουκ ολίγες φορές έχει κατηγορηθεί (από Έλληνες και αυτό δεν είναι τυχαίο δεδομένης της δυσάρεστης τάσης που έχουμε να σπαραζόμαστε από αλληλοκατηγορίες) ότι ήταν μονοσήμαντο και παρηκμασμένο. Πριν όμως κανείς θεωρήσει μια τέτοια ανάλυση ως ορθή πρέπει να αναρρωτηθεί, όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο καταξιωμένος βυζαντινολόγος Hans-Georg Beck στο έργο του “Η Βυζαντινή Χιλιετία”, τι είδους “παρακμή” είναι αυτή που καταφέρνει και μένει κυρίαρχη σε κάθε επίπεδο (πολιτιστικό, στρατιωτικό, πολιτικό) για 1,100 χρόνια;!;!; [14] Σίγουρα κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας του Βυζαντίου έπαιξε ο Χριστιανισμός. [15] Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίον πολλοί είναι εχθρικοί απέναντι του: με άλλα λόγια φιλοσοφικές προτιμήσεις και όχι αντικειμενικοί λόγοι είναι αυτοί που κοστίζουν σήμερα στο Βυζάντιο τη δημοφιλία του. Ωστόσο όπως μας λέει η Αρβελέρ (βλ. το άρθρο “Είμαστε όλοι Βυζαντινοί” εδώ), πρέπει κάποιος να είναι πολύ τυφλωμένος από τα προσωπικά πάθη και προτιμήσεις του για να μην βλέπει ότι το Βυζάντιο ήταν ένα από τα φωτεινότερα κομμάτια της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού (αλλά και παγκόσμιου) πολιτισμού.

2. Η πολιτιστική παραγωγή του Βυζαντίου

Η πολιτιστική παραγωγή του Βυζαντίου είναι πολυσχιδής και δύσκολο να αναλυθεί εκτενώς σε τόσο μικρή έκταση. Παρακάτω αναλύονται περιληπτικά οι βασικοί τομείς του Βυζαντινού πολιτισμού. Σε κάθε έναν από αυτούς τους τομείς γίνεται περιγραφή των σημαντικότερων στοιχείων του. Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς καθώς διαβάζει τα παρακάτω πως δεν πρέπει να κρίνεις αυτό που βλέπεις με βάση μόνο τις προσωπικές σου προτιμήσεις. Θα ήταν ουσιωδώς άδικο για τον μοναδικό στον πλανήτη πολιτισμό που διέπρεψε για πάνω από μία χιλιετία το να κριθεί με βάση τις θρησκευτικές προκαταλήψεις που κάποιος μπορεί να έχει εναντίον του Χριστιανισμού. Δυστυχώς πολλοί αυτό κάνουν με αποτέλεσμα να χάνουν την ουσία της πολιτιστικής προσφοράς του Βυζαντίου. Ο στόχος του παρόντος άρθρου δεν είναι να δώσει επιχειρήματα υπέρ ή κατά του θεϊσμού ή κάποιος θρησκείας. Ο στόχος είναι απλά να καταγραφεί μία πλούσια ιστορία πολιτισμού. Ελπίζω το άρθρο να διαβαστεί αμερόληπτα και με ανοιχτά μάτια όσο και μυαλό.

2.1 Βυζαντινοί Λόγιοι

Τι καλύτερο για να καταδείξει τον πλούτο της πολιτιστικής και πολιτισμικής παραγωγής του Βυζαντίου από μία απλή απαρίθμηση των λογίων που κατά καιρούς κόσμησαν την επικράτεια του. Παρακάτω παραθέτω μια καθαρά ενδεικτική λίστα λογίων του Βυζαντίου.

Όπου κατέστη δυνατό υπάρχουν και τα σχετικά links ούτως ώστε να είναι εύκολα επιβεβαιώσιμο από τον καθένα το τι έκανε και τι είδους λόγιος ήταν ο καθένας. Περισσότερες λεπτομέρειες και συνδέσεις με άλλα site θα προστίθενται συνεχώς σε μία προσπάθεια να καταστεί το παρόν site μία πύλη για το βυζαντινό πολιτισμό.

Κύριλλος
Γεώργιος Σχολάριος
Ζωναράς Ιωάννης
Γεώργιος Μοναχός
Μανουήλ Μοσχόπουλος
Πλίθων ο Γεμιστός
Προκόπιος
Συντίπας
Νικήτας Χωνιάτης
Ιουστινιανός [6]
Θεοφάνης
Λιβάνιος
Μιχαήλ Γλύκας
Μιχαήλ Ψελλός [7]
Γρηγόριος Ναζιανζηνός [8]
Δημήτριος Κυδώνης
Καβάσιλας
Ιωάννης Μαυρόποδας
Πατριάρχης Φώτιος
Ιωάννης Χρυσόστομος
Γρηγόριος Κύπριος
Ηλιόδωρος
φιλόσοφος Γεώργιος
Ωριγένης
Βασίλειος της Καισάρειας [9]
Συμεών ο Νέος Θεολόγος
Μάξιμος ο Ομολογητής
Ευάγριος ο Ποντικός
Γρηγόριος Νύσσης
Πατριάρχης Νικηφόρος
Μανουήλ Β΄
Γρηγόριος Παλαμάς
Πατριάρχης Σέργιος
Ιουλιανός
Ευσέβιος
Πατριάρχης Ταράσιος
Θεόδωρος Μετοχίτης [10]
Μιχαήλ Ιταλικός
Ιωάννης Γεωμέτρης
Μιχαήλ Χωνιάτης
Άννα Κομνηνή
Παλλαδάς
Γεώργιος Πισίδης
Θεμίστιος
Συνέσιος
Ιωάννης Αγαπητός
Θεόδωρος Στουδίτης
Γρηγόριος Σιναΐτης
Νείλος Δοξαπατρής
Αθανάσιος
Ευστράτιος της Νίκαιας
Ιωάννης Ιταλός [11]
Γοργίας
Βασίλειος ο Καππαδόκης
Θεοφύλακτος Αχρίδος
Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος [12]
Ιωάννης Δαμασκηνός
Λέων Χοιροσφάκτης
Ιωάννης Κυπαρισσιώτης
Λέων ο Φιλόσοφος ή Μαθηματικός [13]
Βασίλειος Βησσαρίων
Νικήτας Χωνιάτης
Ρωμανός ο Μελωδός

Η παραπάνω λίστα είναι φυσικά ενδεικτική. Σε διάφορα βιβλία μπορεί κανείς να βρει περισσότερες πληροφορίες. (π.χ. “Οι λόγιοι στο Βυζάντιο”) Το γεγονός ότι μέσα σε αυτόν αναφέρω ονόματα τα οποία ήταν στενά συνδεδεμένα με τη Χριστιανική θρησκεία ή το Βυζαντικό κράτος δεν θα πρέπει να ξενίζει. Πράγματι το Βυζάντιο συνδέθηκε στενά με το Χριστιανισμό. Πόσο “κακό” είναι όμως αυτό; Καθόλου. Η κάθε περίοδος και η κάθε αυτοκρατορία έχει συνδεθεί με κάτι. Το “κάτι” αυτό μπορεί να είναι ο,τιδήποτε. Η πολιτιστική παραγωγή του Βυζαντίου δεν ήταν της ίδιας μορφής με αυτή της αρχαίας Ελλάδας, όπως δεν ήταν της ίδιας μορφής με αυτή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αυτό δεν είναι ούτε κακό ούτε καλό. Στην ανθρώπινη πρόοδο χρειάζεται τόσο η φιλοσοφία της αρχαίας Ελλάδας όσο και ο ανθρωπισμός του Βυζαντίου.

Την εποχή του Βυζαντίου το βασικό ζήτημα στον κόσμο ήταν η έλευση μιας νέας θρησκείας και αυτό αποτέλεσε τη βασική θεματολογία της φιλοσοφίας και της πολιτιστικής της παραγωγής – αλλά όχι μόνο αυτό. Αυτό δεν αποτελεί μειονέκτημα σε καμία περίπτωση, όπως δεν αποτελεί μειονέκτημα της εποχής της αρχαίας Ελλάδας το ότι δεν ασχολήθηκαν με ζητήματα ηθικής όσο ασχολήθηκαν στο Βυζάντιο ή με ζητήματα μηχανικής όσο ασχολήθηκαν οι Ρωμαίοι.

Έτσι ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός αναφέρεται καθώς ήταν αυτός που εξέδωσε τις Νεαρές και με αυτόν τον τρόπο συνέβαλλε τα μέγιστα στην καθιέρωση ενός σύγχρονου νομοθετικού συστήματος. Για τον ίδιο λόγο αναφέρονται ορισμένοι από τους Πατέρες της Εκκλησίας οι οποίοι παρήξαν μεγάλο έργο στην προσπάθεια τους να ερμηνεύσουν και να θεμελιώσουν το Χριστιανικό φιλοσοφικό οικοδόμημα. Οι επικριτές του Βυζαντίου πρέπει να μάθουν να διαχωρίζουν την προσωπική διαφωνία με τα πιστεύω ενός άλλου με τη στείρα άρνηση της πνευματικής παραγωγής ενός πολιτιστικού συστήματος.

Πηγές αναφορικά με το Βυζαντινό ουμανισμό/ πολιτισμό

Βυζαντινή Αναγέννηση

Σε αντίθεση με όσα πιστεύουν διάφοροι, η πολιτιστική παραγωγή του Βυζαντίου ήταν μεγάλη και σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως “σκοτάδι”, όπως πολλοί θέλουν να χαρακτηρίζουν αυτή την περίοδο. Μάλιστα ορισμένες περίοδοι της ιστορίας του Βυζαντίου ονομάζονται “Αναγέννηση“, κάτι που έχει δημιουργήσει και πρόβλημα στο διαχωρισμό τους από την “επίσημη” Αναγέννηση της Δύσης. (έχει προταθεί μέχρι και η καταγραφή της “δικής μας” αναγέννησης με λάθος ορθογραφία! για να ξεχωρίζει) [πηγή] Στην ουσία οι συνεχείς “αναγεννήσεις” στο Βυζάντιο δείχνουν το προφανές: Η ελληνική ανατολή δεν χρειάστηκε “Αναγέννηση” επειδή ήδη την ζούσε διαρκώς στα πλαίσια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Σχετικές πηγές

Πρώτη Βυζαντινή Αναγέννηση
Δεύτερη Βυζαντινή Αναγέννηση
The last Byzantine Renaissance του Steven Runciman

Ο ρόλος του Βυζαντίου στην Αναγέννηση στη Δύση

Η Αναγέννηση στη Δύση δεν έγινε τυχαία ούτε όσο απότομα θέλουν να πιστεύουν μερικοί. Δεν ξύπνησαν μια μέρα οι άνθρωποι εν μέσω του “πλήρους σκότους” του Μεσαίωνα και θυμήθηκαν τους αρχαίους Έλληνες. Αν ψάξει κανείς λίγο θα κατανοήσει τις “συμπτώσεις” που κρύβονται πίσω από ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα στην ανθρώπινη ιστορία της Δύσης: Οι λόγιοι οι οποίοι έφυγαν από το Βυζάντιο μετά την πτώση του, ήταν αυτοί που προκάλεσαν την Αναγέννηση ή τουλάχιστον αυτοί που της έδωσαν την ώθηση που χρειαζόταν ώστε να κυριαρχήσει στην εποχή.

Σχετικές πηγές

Βυζάντιο και Ευρωπαϊκή Αναγέννηση, του Στέλιου Λαμπάκη
Έλληνες λόγιοι στην Αναγέννηση [Greek scholars in the Renaissance]
The Byzantine background to the italian Renaissance

2.2 Βυζαντινές σχολές

Η Κωνσταντινούπολη έγινε πνευματική πρωτεύουσα την περίοδο του Κωνσταντίνου Β΄ (337-361), οπότε και συγκεντρώθηκαν αρκετοί διάσημοι λόγιοι που άνοιξαν εκεί σχολές. Μεταξύ αυτών ήταν ο Λιβάνιος και ο Θεμίστιος. Η δια νόμου ίδρυση του πρώτου κρατικού «Πανεπιστημίου» στην Πόλη με το όνομα «Πανδιδακτήριο» έγινε τον Φεβρουάριο του 425 οπότε και ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β΄ ο Μικρός, εξέδωσε διάταγμα που κανόνιζε όλα όσα αφορούσαν την ανώτατη αυτή Σχολή [4]. Στο Πανδιδακτήριο διδάσκονταν η φιλολογία, η ρητορική και το ρωμαϊκό δίκαιο, η γραμματική και η φιλοσοφία, όχι όμως και η Θεολογία, η οποία διδάσκονταν στην Πατριαρχική Σχολή. Oι Ίσαυροι στη συνέχεια ονόμασαν το Πανδιδακτήριο «Οικουμενικόν Διδασκαλείον». [4] [5]

Τον 6ο αιώνα ο Ιουστινιανός Α΄ απαγόρευσε την ειδωλολατρία και έκλεισε τις φιλοσοφικές σχολές των Αθηνών. Μια εξήγηση είναι ότι επιθυμώντας να κυβερνά σε ένα κράτος αμιγώς χριστιανικό έκλεισε αυτές τις σχολές επειδή θεωρούσε ότι ήταν προπύργιο της ειδωλολατρικής παιδείας. Ωστόσο δεν έθιξε την άλλη φιλοσοφική σχολή της Αλεξάνδρειας, ενώ έδωσε ώθηση στις νομικές σπουδές. Για πολλούς αυτή η ενέργεια δεν ήταν μια ενέργεια εναντίον της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας, αλλά απλά θέμα ανταγωνισμού μεταξύ σχολών καθώς την ίδια περίοδο ο Ιουστινιανός είχε ανοίξει ένα νέο πανεπιστήμιο στην Κωνσταντινούπολη. [πηγή] Δυστυχώς αυτή η ενέργεια έχει χρησιμοποιηθεί από επικριτές του Βυζαντίου σαν επιχείρημα υπέρ της σκοταδιστικής αντίληψης που επικρατούσε στην αυτοκρατορία. Ωστόσο πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν αναλύουμε ιστορικά γεγονότα και να μην συγχέουμε άσχετα μεταξύ τους πράγματα. Η πολιτική ορισμένων αυτοκρατόρων για τη δημιουργία μιας ενιαίας ταυτότητας στα εδάφη της αυτοκρατορίας μπορεί να οδήγησε μερικές φορές σε λάθη, τα οποία δεν έχουν τέτοια βαρύτητα για να χαρακτηρίσουν 1100 χρόνια πολιτιστικής παραγωγής σαν “σκοταδιστικό Μεσαίωνα” (απόδειξη τα όσα αναφέρονται στο παρόν άρθρο και δη στο συγκεκριμένο κεφάλαιο).

Βυζαντινό διδασκαλείο

Η εμφάνιση μάλιστα τότε στο προσκήνιο του Μεγάλου Βασιλείου συντέλεσε ώστε οι εξελίξεις να είναι διαφορετικές από εκείνες που θα περίμενε κανείς. Ο Βασίλειος όχι μόνον κηρύττει αλλά και γράφει εναντίον του Ιουλιανού. Στο πασίγνωστο κείμενό του “Πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἄν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων”, επικροτούσε, όπως είναι ευρέως γνωστό, τη μελέτη και σπουδή από τους χριστιανούς των αρχαιοελληνικών κειμένων. Περισσότερο επιθετικός εναντίον του Ιουλιανού, αν και μετά τον θάνατο του τελευταίου, ήταν ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός, ο οποίος τονίζει με υποδειγματική πολιτική διορατικότητα, ότι ο ἕλλην λόγος είναι κληρονομιά όχι μόνον των Εθνικών, όπως πρέσβευε ο Ιουλιανός, αλλά και των Χριστιανών εξίσου (PG 35, 536Α-Β). [3]

Αργότερα, επί Μιχαήλ Γ΄, ο Καίσαρας Βάρδας ίδρυσε μια ανώτατη σχολή γνωστή και σαν Πανδιδακτήριο της Μαγναύρας. [4] Σπουδαίες πνευματικές μορφές της εποχής συνδέθηκαν με αυτήν, όπως ο Λέων ο Μαθηματικός και Φιλόσοφος, που διετέλεσε διευθυντής του και ο Φώτιος ο Πατριάρχης. Τον 11ο αιώνα ο Κωνσταντίνος Θ΄ ο Μονομάχος μεταρρύθμισε με διάταγμα το Πανδιδακτήριο διαιρώντας το σε δύο ξεχωριστές σχολές, τη Νομική σχολή με το όνομα «Διδασκαλείον των Νόμων» και τη Φιλοσοφική με το όνομα «Γυμνάσιον». Σκοπός της πρώτης, όπου διευθυντής έγινε ο Ιωάννης Ξιφιλίνος, ήταν να διδάσκεται η νομική επιστήμη. Τη Φιλοσοφική σχολή διηύθυνε ο πολύς Μιχαήλ Ψελλός. Σε αυτή διδάσκονταν κλασικοί συγγραφείς, ρητορική, διαλεκτική, μαθηματικά, αστρονομία, θεωρητική μουσική και θεολογία. Η σχολή αυτή έδωσε μεγάλη ώθηση στην πνευματική ανάπτυξη και φιλοσοφική σκέψη στο Βυζάντιο.
Οι παραπάνω πανεπιστημιακές σχολές λειτούργησαν και παρήξαν πολιτισμό μέχρι τις αρχές του 13ου αιώνα. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους το 1204 και την ίδρυση της αυτοκρατορίας της Νίκαιας, οι αυτοκράτορές της μετέφεραν την ανώτερη παιδεία εκεί. Ο Ιωάννης Βατάτζης (1225-1254), αυτοκράτορας της Νίκαιας, ίδρυσε και σχολή Φιλοσοφίας υπό τη διεύθυνση του Νικηφόρου Βλεμμύδη, ενός από τους πιο αξιόλογους φιλοσόφους του Βυζαντίου. [5]
Η προσπάθεια να διατηρηθεί η ανώτατη εκπαίδευση συνεχίστηκε και μετά την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Βυζαντινούς, με τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο να αναθέτει στον Γεώργιο Ακροπολίτη να αναλάβει τη διεύθυνση του ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος ως καθηγητής της αριστοτελικής φιλοσοφίας και στον Γεώργιο Παχυμέρη να διδάξει στο «Οικουμενικόν Διδασκαλείον» την Κωνσταντινούπολης τα ανώτερα μαθήματα της «τετρακτύος» (ήτοι αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία και μουσική). Ο Ανδρόνικος Β΄ ο Παλαιολόγος (1282-1328) όρισε τον Θεοδόσιο Μετοχίτη, έναν από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του Βυζαντίου, να προΐσταται της ανώτατης παιδείας. [5] [4]

2.3 Βυζαντινή τέχνη

Ο τομέας της βυζαντινής τέχνης είναι επίσης ένας από τους σημαντικότερους τομείς του πολιτισμού του Βυζαντίου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τέχνη των Βυζαντινών κατέχει περίοπτη θέση σε παγκόσμια και διαχρονική κλίμακα. Που οφείλεται όμως η υπεροχή αυτή; Ασφαλώς στο ότι αποτελεί έκφραση της ορθοδόξου πνευματικότητας. Έχει δηλαδή βαθύτατα πνευματικό χαρακτήρα, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα ή και περιφρονώντας την ύλη με την επίπεδη απεικόνιση, την αυστηρότητα των μορφών και το υψηλό δογματικό της περιεχόμενο.

Η γλυπτική, τα μωσαϊκά (βλ. εδώ και εδώ) αλλά και η ζωγραφική υπήρχαν και μάλιστα με στοιχεία που τις φέρνουν κοντά σε αυτό που σήμερα θεωρείται “προχωρημένη” τέχνη. Μελετώντας κανείς τα έργα του Θεοφάνη του Έλληνα, του ζωγράφου που χάρισε στη βυζαντινή Ρωσία αριστουργήματα τέχνης και υπήρξε ο αρχηγέτης της βυζαντινής της σχολής, το αντιλαμβάνεται αμέσως αυτό. [2] Αν κανείς δει την αποστασιοποίηση από την φωτογραφική αποτύπωση των σκηνών αισθάνεται αμέσως κάτι το υπερβατικό στην τέχνη – κάτι που αν το έβλεπες από ένα ζωγράφο του τύπου Πικάσο θα το θεωρούσες αμέσως πολύ “μοντέρνο”.

Η βυζαντινή αρχιτεκτονική είναι μεγαλειώδης. Στο ίδιο μήκος κύματος, η βυζαντινή μουσική είναι ένα ακόμα δείγμα της ανωτέρου επιπέδου πολιτιστικής παραγωγής αυτής της ελληνικής αυτοκρατορίας. Ακόμα και σήμερα οι σπουδές βυζαντινής μουσικής αποτελούν προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη καλλιέργεια όποιου θέλει να ασχοληθεί με τη μουσική.

Στον καθηγητή Κάρολο Μητσάκη οφείλουμε μια εύστοχη παρατήρηση, με την οποία επισημαίνεται το τρίπτυχο της μεγάλης καλλιτεχνικής προσφοράς του Βυζαντίου: «Εάν ήθελε κανείς να συνοψίσει την «προσωπική» προσφορά του Βυζαντίου στον παγκόσμιο πολιτισμό, θα ξεχώριζε τρεις κυρίως εκφράσεις του βυζαντινού πνεύματος, που δεν είναι απλή σύμπτωση ότι όλες τους σχετίζονται άμεσα με τη θρησκευτική ζωή: τις εκκλησίες, τις αγιογραφίες που κοσμούν τους τοίχους των εκκλησιών και τους ύμνους που ψάλλονται μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα των εκκλησιών αυτών». [2]

3. Η σημασία του Βυζαντίου

Το ελληνικό έθνος δεν έζησε αυτό που αποκαλούμε “Μεσαίωνα”. Ποτέ μας δεν είχαμε Ιερά Εξέταση. Την ίδια περίοδο που η δυτική Ευρώπη βρισκόταν βυθισμένη στο σκοτάδι εμείς – οι Έλληνες – είχαμε μία εθνικά κυρίαρχη και ευνομούμενη αυτοκρατορία. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που αυτό που στην Ευρώπη ονομάστηκε “Αναγέννηση” ποτέ δεν φάνηκε τόσο έντονο σαν φαινόμενο στο Βυζάντιο: στο Βυζάντιο δεν υπήρξε ποτέ το σκοτάδι και δεν χρειάστηκε ποτέ το φως της Αναγέννησης – αυτό το φως υπήρχε ήδη. Η επιρροή του Βυζαντίου και ο ρόλος που έπαιξε στη διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου είναι σπουδαίοι, αν και παραγνωρισμένοι από τους μελετητές για λόγους που αναφέρω στον πρόλογο. Δυστυχώς η ιστοριογραφία της ιστορικής περιόδου όπου το Βυζάντιο κυριάρχησε είναι εξαιρετικά μεροληπτική και μονομερής, γραμμένη κυρίως από ιστορικούς της δυτικής Ευρώπης.

Πριν από όλα, ολόκληρη σχεδόν η Ανατολική Ευρώπη, χρωστά τον πολιτισμό της στο Βυζάντιο. Αλλά και η Δυτική Ευρώπη έχει πάρει αρκετά από το Βυζάντιο, όπως επίσης και ο ισλαμικός κόσμος. Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος χωρίς υπερβολή εκπολίτισαν τους Σλάβους. Ο πολιτισμός των Βουλγάρων και των Σέρβων ήταν καθαρά Βυζαντινός στο πνεύμα του. Αλλά και οι Ρώσοι χρωστούν τον πολιτισμό τους στους Βυζαντινούς, ενώ η επιρροή του Βυζαντίου συναντάται και στην Αρμενία και την Γεωργία. Ένα μεγάλο μέρος του Αραβικού πολιτισμού οφείλεται στον Βυζαντινό, όπως είχε διαμορφωθεί στην Συρία και την Αίγυπτο. Η αρχιτεκτονική των Αράβων επηρεάστηκε από την τέχνη του Βυζαντίου, όπως και η φιλοσοφία και τα μαθηματικά τους. Τα πρώτα τζαμιά των Αράβων στην Δαμασκό χτίστηκαν από Έλληνες, ενώ και στη διαχείριση του κράτους οι χαλίφες χρησιμοποίησαν και Έλληνες γιατί είχαν το υψηλότερο πνευματικό επίπεδο. Τα οικονομικά του Αραβικού χαλιφάτου, μέχρι τον 8ο αιώνα, τα κατέγραφαν στα Ελληνικά. Η επίδραση του Βυζαντίου στα Ιταλικά γράμματα και η σημασία του στην Αναγέννηση είναι επίσης σημαντική. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι όταν πέθανε το Βυζάντιο άρχισε η Αναγέννηση στη δυτική Ευρώπη μέσω των λογίων που διέφυγαν εκεί, όπως αναφέρει και ο Ζαν Ζακ Ρουσώ [18]. Λόγιοι όπως ο Πλήθων Γεμιστός και ο Χρυσολωράς έπαιξαν ένα σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό στη Δύση. Ο κυριότερος δρόμος αυτής της επιρροής ήταν η Ραβέννα και στη συνέχεια η Βενετία. Οι βενετσιάνοι αντέγραψαν σε πολλούς τομείς τα Βυζαντινά πρότυπα. Η σπουδαιότερη εκκλησία της Βενετίας, ο Άγιος Μάρκος, είναι αντίγραφο των Αγίων Αποστόλων. Οι μεγαλύτεροι άρχοντες της Ιταλίας έστελναν τα παιδιά τους στην Κωνσταντινούπολη για σπουδές. Με την άλωση τέλος της Κωνσταντινούπολης όλοι σχεδόν οι Βυζαντινοί λόγιοι κατέφυγαν στην Δύση και εκεί υποκίνησαν την ανάπτυξη των μελετών των Ελληνικών γραμμάτων. [16]

Ούτε είναι τυχαίο ότι η Αμερική ανακαλύφθηκε λίγα χρόνια αφού έπεσε το Βυζάντιο το 1453… Μόνο όταν το Βυζάντιο έπεσε και σταμάτησε να παίζει τον τόσο σημαντικό ρόλο που έπαιζε στο εμπόριο χρειάστηκαν οι Ευρωπαίοι έναν άλλο δρόμο για να κάνουν συναλλαγές με την Άπω Ανατολή! Μόνο τότε αναζήτησαν έναν άλλο δρόμο για το εμπόριο τους!

Αν οι αρχαίοι Έλληνες έδωσαν τα ονόματα σε όλες τις επιστήμες, το Βυζάντιο έδωσε για όλη την Ευρώπη τα ονόματα σε όλες τις ιδεολογίες, τη θρησκεία και την εκκλησιαστική πρακτική. Και δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι το Βυζάντιο προσέδωσε έναν ανθρωπισμό πρωτόγνωρο στον πολιτισμό της εποχής.

Το 332, ο Μέγας Κωνσταντίνος ανακοινώνει την δωρεάν διανομή τροφίμων στους πολίτες της Κωνσταντινουπόλεως. Με την επιλογή και επιβολή του χριστιανισμού ως μόνης και επίσημης θρησκείας του Ρωμαϊκού κράτους, εισάγεται και υιοθετείται ως κυρίαρχη αξία η αγάπη, η οποία εκφράζεται και μέσα από την φιλανθρωπία· η φιλανθρωπία δεν αποτελεί πλέον την ευμενή διάθεση ανθρώπου προς άνθρωπο, ή αφηρημένα του θείου προς τον άνθρωπο. Ο τελευταίος καλείται από τον Θεό να συμπάσχει ενεργητικά με τον συνάνθρωπό του. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντινουπόλεως, μίμησις και ύπαρχος του Θεού, καθίσταται εξ ορισμού φιλάνθρωπος και ελεήμων. Την καινούργια αντίληψη για έναν φιλάνθρωπο Θεό, θεωρητικοποίησαν και εφήρμοσαν οι Πατέρες της Εκκλησίας και κυρίως ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος. [πηγή]

Η βυζαντινή νομοθεσία ήταν αυτή που απαγόρευσε τα βασανιστήρια (το “μετά βασάνων εξετάζεσθαι”) σαν τρόπο ανάκρισης. Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου έφερε τον τίτλο του “Ειρηνοποιού” καθώς πιστεύαν ότι η ειρήνη και όχι η επιβολή δια τον όπλων ήταν ο σωστός τρόπος διπλωματίας. Για αυτό και ο πρέσβης τροπαιούχου Ιουστινιανού, Ιωάννης Πατρίκιος, μπροστά στο βασιλιά των Περσών Χοσρόη λέει “Μολονότι είμαστε βέβαιοι για τη νίκη των όπλων μας, προτιμάμε να συνάψομε ειρήνη, γιατί πιστεύουμε ότι ο νικητής ζει κάκιστα εξαιτίας των δακρύων που χύνουν οι ηττημένοι”. Το Βυζάντιο ήταν μάλιστα η πρώτη αυτοκρατορία στον κόσμο που κατήργησε επισήμως τη δουλεία το 12ο αιώνα. [1]

Με αυτό τον τρόπο το Βυζάντιο συνδύασε τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό με έναν Χριστιανικό ανθρωπισμό σε ένα οικοδόμημα που δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πρώτη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία. Οι Έλληνες στον πόλεμο του 1940 φωνάζαν “Αέρα!” πάνω στα βουνά της Πίνδου, όπως οι βυζαντινοί στρατιώντες φωνάζαν “Αήρ!” άιώνες πριν… Το αμάλγαμα του Βυζαντίου είναι αυτό που έδωσε στους Έλληνες τη σημερινή τους ταυτότητα και στην Ευρώπη τα πολιτισμικά της θεμέλια.

Επίλογος

Το Βυζάντιο υπήρξε πολυσχιδέστερο και πολυπλοκότερο από ό,τι φαντάζονται οι πολέμιοι του. Και όπως κάθε πολιτισμός έχει τους επικριτές του και τους φανατικούς οπαδούς του. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν θα καθόμασταν σήμερα να μιλάμε στη βάση της ελληνικής μόρφωσης μας αν δεν ήταν αυτό που διέσωσε και μέσω των αιώνων διέσπειρε το ελληνικό πνεύμα σε όλο τον κόσμο.

Ας πάψουμε να είμαστε μίζεροι και ας αισθανθούμε υπερήφανοι για τη μοναδική αυτοκρατορία στον κόσμο που κράτησε τόσα χρόνια και έδωσε τα φώτα του πολιτισμού σε κάθε έθνος που ήρθε σε επαφή μαζί του. Ας πάψουμε να παπαγαλίζουμε τις ανθελληνικές αθλιότητες των ξένων ιστοριογράφων που εξυμνούν κρατίδια διάρκειας δεκαετιών και λησμονούν έστω και να αναφέρουν το χιλιόχρονο οικοδόμημα που ακούει στο όνομα “Βυζάντιο”. Ας πάψουμε να πιστεύουμε τις εκ του πονηρού ηλιθιότητες των ξένων ιστοριογράφων οι οποίοι από τη μία θεωρούν το Βυζάντιο ως μη-σημαντικό και από την άλλη προσπαθούν να υποστηρίξουν – ο καθένας για τη χώρα του – ότι η δική τους χώρα είναι οι πραγματικοί συνεχιστές αυτής της “μη-σημαντικής” χιλιόχρονης αυτοκρατορίας. Η Ρωσσία, η ΑυστροΟυγγαρία και η Γερμανική Συνομοσπονδία (και όχι μόνο) προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν σαν σημαία το δικέφαλο αετό για να αποδείξουν ότι ήταν συνεχιστές του Βυζαντίου. [17] Πόσο μίζεροι πρέπει να είμαστε για να τους κάνουμε τη χάρη μόνο και μόνο επειδή έχουμε προσωπικές διαφωνίες με πράγματα που πιστεύαν στο Βυζάντιο; Δεν πρέπει να αφήσει ο καθένας τις προσωπικές του αντι-θρησκευτικές απόψεις να επικαλύψουν όλα όσα περιγράφησαν παραπάνω. Δυστυχώς μόνο στην Ελλάδα της γκρίνιας και της μιζέριας μπορεί να παρατηρηθεί το φαινόμενο του να υπάρχουν μερικοί που πιστεύουν ότι το ελληνικό έθνος για 1100 χρόνια ως δια μαγείας “εξαφανίστηκε” από προσώπου Γης και μετά, το 1821, ως δια μαγείας πάλι, εμφανίστηκε ξανά στον ίδιο χώρο! Ας γίνουμε η Ελλάδα της περηφάνειας και της ιστορικής γνώσης! Ας πάψει η στείρα άρνηση του παρελθόντος μας!

Ας μην αφήσουμε τους ξένους να προωθήσουν την ανθελληνική ατζέντα τους παραχαράσσοντας την ιστορία! Ο Βυζαντινός πολιτισμός ήταν πλούσιος και σε κάθε περίπτωση αντικειμενικά ανώτερος από κάθε άλλον της ίδιας περιόδου. Όλα όσα αναφέρονται παραπάνω μόνο ως “σκοτάδι” δεν μπορούν να χαρακτηριστούν.

Το Βυζάντιο ήταν “φως” !

Βιβλιογραφια

Μια ενδεικτική βιλιογραφία από την οποία μπορεί κανείς να ξεκινήσει την αναζήτηση του σχετικά με το Βυζάντιο και τον πολιτισμό του είναι η παρακάτω.

Αλλαγές στον Βυζαντινό Πολιτισμό κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, A.P. Kazhdan και Ann Wharton Epstein, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1997.
Γιατί το Βυζάντιο, Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2009.
Η Βυζαντινή Χιλιετία, Hans-Georg Beck, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1992.
Πληροφορίες για τα άτομα που αναφέρονται στον Πίνακα 1 έχουν αντληθεί από ανοικτές πηγές της Wikipedia (http://www.wikipedia.com), ούτως ώστε να είναι εύκολα προσβάσιμες και επιβεβαιώσιμες από τον κάθε πιθανό αναγνώστη του παρόντος άρθρου.
Σημαντικά στοιχεία για την παιδεία στο Βυζάντιο μπορεί κανείς να αντλήσει από το πολύ αναλυτικό και ενδιαφέρον άρθρο της Αμαλίας Ηλιάδη “Εκπαίδευση και Σχολεία στο Βυζάντιο”.

References

Γιατί το Βυζάντιο, Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, Αθήνα, 2009.
Η υψηλή στάθμη του πολιτισμού που ανέπτυξε το ορθόδοξο Βυζάντιο
Βυζαντινή Εκπαίδευση και Οικουμενικότητα, Αθανάσιος Μαρκόπουλος
Πανδιδακτήριο [Wikipedia article]
Εκπαίδευση και Σχολεία στο Βυζάντιο, Αμαλία Ηλιάδη
Ιουστινιανός [Wikipedia article]
Μιχαήλ Ψελλός [Wikipedia article]
Γρηγόριος Ναζιανζηνός [Wikipedia article]
Βασίλειος Καισαρείας [Wikipedia article]
Θεόδωρος Μετοχίτης [Wikipedia article]
Ιωάννης ο Ιταλός [Wikipedia article]
Μιχαήλ Κηρουλάριος [Wikipedia article]
Λέων ο Φιλόσοφος [Wikipedia article]
Η Βυζαντινή Χιλιετία, Hans-Georg Beck, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1992
Αλλαγές στο Βυζαντινό Πολιτισμό κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, A.P. Kazhdan και Ann Wharton Epstein, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1997
Επιρροή του Βυζαντίου [Greek History Internet Portal]
Double-headed eagle [Wikipedia article]
Ζαν Ζακ Ρουσώ, Λόγος περί επιστημών και τεχνών, εκδόσεις νήσος, Αθήνα, 2012, σ. 37.

> Σχετική συζήτηση στο Phorum: Βλ. εδώ.

Religion Statistics & Trends

This is an article about the number or religious and non-religious people in the world. It presents in a simple way the main statistics concerning religion and atheism so as to let readers draw their own conclusions about the future of religiosity in the world. Any comments or corrections are welcomed.

Author: Spiros Kakos

Harmonia Philosophica Facebook page

Religion-Science Philosophy articles series

Scope

The purpose of this article is not to say something in favour or against religion. The purpose of this article is to simply present hard data on the number of religion-affiliated people based on the most valid (and publicly available) sources, so that the readers can extract their own conclusions on spirituality in the world. I have made an attempt to use sources that can be found by everyone on the Internet, so that the validation of things written here is easy. Any comments and corrections are more than welcomed!

Difficulties in counting religious people

There is an inherent difficulty in counting the number of religion-affiliated people. The main difficulty has to do with the fact that there are no religion-related questions in census questionnaires. And if there are, in most cases they are not obligatory to answer. So one can understand that there is a difficult area to explore. Without official hard data, we must rely in most cases upon the surveys conducted by various individuals and private organizations, often with not the best intentions and certainly not with “truth” as their goal…The difficulty becomes more obvious if one thinks of the sensitiveness of the topic of religion. Most of the abovementioned organizations and individuals undertaking a statistical survey to record religiosity, are inclined in favour or against religion. That means that most surveys are biased towards one way or the other. Seeing the truth requires being alert for bias and ability to read between the lines. But we can do that…

Main sources

I have made an effort to find free and reliable sources for religion statistics. The task was not easy. I was surprised to see that Wikipedia had one of the most astounding collections of data for religiosity around the world – it seems that the collective effort of many people is unmatched these days. On the other hand, the official CIA Worldbook seems to be the most “official” data source one can find referring mainly to census data, even though I guess the data contained there are somewhat biased (although I admit I do not know in which direction). The main sources I have found during my investigation in the Internet are the following:

I. Wikipedia Main Articles

http://en.wikipedia.org/wiki/Religions_by_country
http://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_atheism
http://en.wikipedia.org/wiki/Christianity_by_country

II. CIA Factbook

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2122.html?countryName=&countryCode=&regionCode=¦

III. Adherents articles

http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html

IV. Britanicca articles

http://www.britannica.com/EBchecked/topic/497215/classification-of-religions#
http://www.britannica.com/EBchecked/topic/869229/religion-Year-In-Review-2002#

V. The future of religion

Study for the future of Religion: http://www.wnrf.org/cms/next200.shtml
Growth of religions: http://en.wikipedia.org/wiki/Fastest-growing_religion

Most of the above sources are free and constrantly updated and that is why they seem to be the best we have at this moment. The Global Christian Encyclopedia also is a good source of religion statistics, but it is not offered for free and that is why it is not included in the list. Any comments for new sources are welcomed.

Religion numbers

It would take hundrends of pages to just present all data from the abovementioned sources. That is why I will try to present the main data only for Christianity and Islam here. These are the two main religions in the world and their analysis offers a very good perspective of religiosity all over Earth.

Christianity in the World

Here I will just show the numbers related to Christianity for some major developed countries of Europe. The source I use for these numbers is the respective page of Wikipedia for religion demographics. It seems that Christianity continues to hold a high and stable over the years percentage in western countries.

Country	Population	% Christian
Austria	8,199,783	78.3%
Belgium	10,392,226	48%
Bulgaria	7,322,858	84%^{(2001 census)}
Cyprus	788,457	98.1%- 82%
Czech Republic	10,228,744	28.9%^{(2001 census)}
Denmark	5,468,120	98% – 60%
Finland	5,238,460	84.7% ^{(2006 census)}
France	63,718,187	51% – 67%(2006 report)
Germany	82,400,996	68%
Greece	10,706,290	98%
Italy	58,147,733	90%
Luxembourg	480,222	87%
Malta	400,000	98%
the Netherlands	16,570,613	51% ⁽²⁰⁰²⁾
Norway	4,627,926	90.1%
Poland	38,518,241	91.4% ⁽²⁰⁰²⁾
Portugal	10,642,836	86.7% ^{(2001 census)}
Romania	22,276,056	99%^{(2002 census)}
Russia	141,377,752	78%
Serbia	10,835,001	91.6% ^{(2002 census)}
Slovakia	5,447,502	83.8%
Slovenia	2,009,245	58.7%
Spain	40,448,191	76%
Sweden	9,031,088	87%
Switzerland	7,554,661	79.3%^{(2000 Census)}
Ukraine	46,299,862	96.1% ^{(2006 est.)} 35%- 51.7%
the United Kingdom	60,776,238	71.6%^{(2001 Census)}
the United States	301,139,947	78.5%^{(2007 est.)}
Vatican City	921	100%

Source: Wikipedia [http://en.wikipedia.org/wiki/Christianity_by_country] [1]

[Retrieved at 24/12/2009]

From the above table one can easily understand that Christianity is still strong in all European countries, despite the hard materialism that some try to impose on the modern era. It seems that religiosity is not dying – quite the contrary. Countries where technology, fashion and consumer goods have a great footprint, still have a vast and stable majority of Christians in their populations.

Islam in the World

The statistics of countries is Middle East, Africa or Asia are more or less the same, but with Islam in the place of Christianism. The following table is again revaling of a very religious reality…

Country/Region	% of total population
Afghanistan	99.7
Albania	79.9
Algeria	98.0
Azerbaijan	99.2
Bahrain	81.2
Bangladesh	89.6
Bosnia-Herzegovina	40
Brunei	67.2
Egypt	94.6
Eritrea	36.5
Ethiopia	33.9
Gambia	95
Indonesia	88.2
Iran	99.4
Iraq	99
Jordan	98.2
Kazakhstan	56.4
Kuwait	95
Libya	96.6
Malaysia	60.4
Morocco	99
Niger	98.6
Nigeria	50.4
Oman	87.7
Pakistan	96.3
Qatar	77.5
Saudi Arabia	97
Senegal	96.0
Sierra Leone	71.3
Somalia	98.5
Sudan	71.3
Syria	92.2
Tunisia	99.5
Turkey	98
Turkmenistan	93.1
United Arab Emirates	76.2
Uzbekistan	96.3
Yemen	99.1

Source: Wikipedia [http://en.wikipedia.org/wiki/Islam_by_country] [2]

[Retrieved at 24/12/2009]

From the abovementioned data it seems that people still believe that a First Cause must exist, as Aristotle once postulated… Religion is still alive despite the wishes of many…The atheism mystery…If one looks at the atheism numbers at http://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_atheism he/she will be able to see one more interesting thing: the remaining percentages that are not Christians, are not atheists! Many people tend to claim they are “not religious” but on the same time they do not claim they are atheists. That leaves a lot of room for interpretations and theories. For me this is an indication that many people, although they tend to believe that there is something of “higher power” in the cosmos, they do not feel affiliated with any church because of the wrong-doings of those churches. Because if they were convinced that nothing like a God exists, then they would have no problem claiming “atheists”. As simple as that.

Religion future trends

It is not an easy task to find the trends of religion. The reason is that many factors seem to affect the final result. The trends of religions depend upon the birth rates of already-religious people and it is not always possible to exclude that rate and calculate the “real” growth. From Wikipedia again we have the following numbers for the growth of the main religions:The World Christian Database (WCD) and its predecessor the World Christian Encyclopedia contains large amounts of data on numbers and growths of religions. The following is a tabulation of their results: (Note: The annual growth in the world population over the same period is 1.41%)

1970-1985	1990-2000	2000-2005
3.65% – Bahá’í Faith	2.65% – Zoroastrianism	1.84% – Islam
2.74% – Islam	2.28% – Bahá’í Faith	1.70% – Bahá’í Faith
2.34% – Hinduism	2.13% – Islam	1.62% – Sikhism
1.67% – Buddhism	1.87% – Sikhism	1.57% – Hinduism
1.64% – Christianity	1.69% – Hinduism	1.32% – Christianity
1.09% – Judaism	1.36% – Christianity
	1.09% – Buddhism

Source: Wikipedia [http://en.wikipedia.org/wiki/Fastest-growing_religion] [3]

[Retrieved at 24/12/2009]

The Carnegie Endowment for International Peace using the 2000-2005 edition of the World Christian Database, concluded that high birth rates were the reason for the growth in all six; however, the growth of Christianity was also attributed to conversions. Although the World Christian Database does not cite sources, a review examining the reliability and bias of the WCD found it “highly correlated with other sources of data” but “consistently gave a higher estimate for percent Christian.” The Journal for the Scientific Study of Religion said that “on the whole we find that the WCD is reliable. Data from Encyclopedia Britanicca(which can be found at the same page) show more or less the same results, but with slightly more increased growth rates for Christianity, reaching to about 6% for the years 1995-2002.As for Islam, it seems to be getting stronger and stronger. The main reason for that seems to be the higher birth rates of Islam believers. Europe has already been witnessing such a growth withing its countries.

Conclusions

Many people argue that religion grows. Others argue that religion is declining. I say that number of religious people stay the same. From ancient times to now, the vast majority of people feel and logically understand the existence of a First Cause for the Universe. From ancient times to now, the vast majority of people feel and understand the intelligence the world has embedded in its mechanisms. And from ancient times to now, the vast majority of people feel and understand the existence of a higher purpose in life, other than just having sex, eating and going to the toilette. In Greece at the old days we worshiped the Moon. Then the 12-Gods religion came into place at the times of Plato and Aristotle. That was then replaced by Christianity. In the future another religion may take that place. No matter how it is called, people find it very hard to believe that they just happened to exist in the world where consuming chips and buying nice shoes is all there is…